MTZ Audio - JAIRO speaker kit project

Στην εποχή μας η διάκριση των ηχείων σε κατηγορίες έχει σχεδόν ξεχαστεί από την μεγάλη μάζα των ανθρώπων που θέλουν να αγοράσουν ένα ηχοσύστημα για να ακούσουν μουσική.

Και όπως πάντα συμβαίνει όποιος δοκιμάσει με υπομονή να ανακαλύψει τον'τροχό', επιστρέφει στην μεγάλη και 'ξεχασμένη' υπόθεση της κατηγορίας.. Την δεκαετία του 80 και 90 η μεγάλη πλειοψηφία των ελλήνων αγοραστών ηχείων εναπέθετε την εμπιστοσύνη της στο δίδρομο ηχείο βάσης με μεσαίο όγκο. Πολλοί ήθελαν κάτι περισσότερο από ένα μικρό και (τότε) φτωχό σε μπάσσο ηχείο των 16-20 λίτρων χωρίς να πρέπει να θυσιάσουν τα χρήματα που απαιτούσαν τα (κυρίως) εισαγόμενα και μεγαλύτερα ηχεία δαπέδου.

Ετσι γεννήθηκε και εδραιώθηκε η κατηγορία των 35-40 λίτρων σε μορφή βάσης, που κόσμησε μεγάλο πλήθος από τα σαλόνια-χώρους ακρόασης της ελληνικής οικογένειας. Η κατηγορία αυτή συνδέθηκε άρρηκτα με τα δίδρομα ηχεία με 8άιντσο woofer.

Το JAIRO αναλαμβάνει ακριβώς να τιμήσει αυτήν την μερίδα των προτιμήσεων του αγοραστικού κοινού προκαλώντας την καταξιωμένη κατηγορία των ηχείων δαπέδου με δύο μονάδες χαμηλών.

Για τον σκοπό αυτό υιοθετήσαμε από την αρχή το φημισμένο 8άιντσο της SEAS, P21REX/DDP, που αξιοποιεί την ιστορική παράδοση του ηχητικά 'καθαρού κώνου 8 ιντσών φτιαγμένου από το -καθιερωμένο εδώ και πολλά χρόνια- πολυπροπυλένιο της εταιρίας αυτής. Και όλα αυτά συνδυάστηκαν πολύ καλά με το πολύ χαμηλής παραμόρφωσης 'μοτέρ' DD του ιδίου μεγαφώνου που εγγυήθηκε από την αρχή την πολύ μεγάλη αντοχή σε ισχύ.

Το project του JAIRO απευθύνεται σε χώρους ακρόασης 15 έως 25 m2 με μέτριο προς έντονο πεδίο ανακλάσεων (δηλαδή από αρκετές έως πολλές σκληρές-ανακλαστικές επιφάνειες όπως τζαμαρίες ή ακάλυπτο γρανίτη στο δάπεδο και όχι λίγη επίπλωση).

Στο υπόλοιπο φάσμα συχνοτήτων επιλέξαμε μια μονάδα υψηλών που να μπορεί να αναπαράξει εξίσου υποδειγματικά την ατμόσφαιρα και όλα τα ηχοχρώματα των μουσικών οργάνων και γυναικείων φωνών, το αλουμινένιο tweeter της ίδιας εταιρείας 25TAC/D με θάλαμο οπίσθιας φόρτισης και χωρίς μαγνητικό υγρό.

Οπως αναφέρεται και στις σελίδες των άλλων κιτ ηχείων της MTZ audio (Nimiel II, Arcos II), το σκληρότερο τεστ ακροάσεων -αυτό των μεγάλων ορχηστρών και χορωδιών- απέδειξε ότι το συγκεκριμένο tweeter υπερέχει ξεκάθαρα έναντι μιας μεγάλης ομάδας από καταξιωμένα υφασμάτινα tweeter του ανταγωνισμού.

Ετσι χωρίς ίχνος τραχύτητας, η μονάδα αυτή καταξιώνει όλες τις ευρωπαικές εταιρείες ηχείων που το χρησιμοποίησαν στις διάφορες παραλλαγές μοτέρ και πρόσθιου ακουστικού 'φακού' που κατασκευάζει η SEAS με βάση τον αλουμινένιο θόλο 25TAx/x.

Εμείς στην MTZ audio επιλέξαμε ειδικά την έκδοση με θάλαμο ώστε να μεγιστοποιήσουμε την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος.. Και φυσικά είμαστε οι πρώτοι που φέραμε αυτήν την μονάδα στην Ελλάδα..

Οσο για το woofer, το P21REX/DDP, η δημιουργία απαραμόρφωτων και ταυτόχρονα πολύ υψηλών ηχητικών σταθμών SPL, είναι μια μάλλον εύκολη υπόθεση χάρις στην μεγάλη διάμετρο πηνίου φωνής (39mm) και την μεγάλη διαδρομή του κώνου ( 19mm από άκρη σε άκρη ! ).

Η σχεδίαση της καμπίνας του JAIRO στηρίζεται στις ίδιες αρχές και λεπτομέρειες με εκείνες όλων των άλλων κιτ ηχείων της MTZ audio. Ας παραθέσουμε μερικές :

JAIRO_2_sv.jpg (87805 bytes)

ARCOSX_patoures_sv.jpg (88489 bytes)

βελτιστοποίηση του πλάτους της μπάφλας (δηλ. του πλάτους του ηχείου) για καθαρότητα στην εστίαση των οργάνων μέσα στον χώρο ακρόασης,

προσεκτική επιλογή της θέσης της μονάδας υψηλών συχνοτήτων (tweeter) ως προς τις τρεις κοντινές ακμές της καμπίνας του ηχείου για ελαχιστοποίηση των προβλημάτων περίθλασης αλλά και για βελτιστοποίηση της συμπεριφοράς του ηχείου έναντι των ανακλάσεων οροφής και δαπέδου,

χρήση κατάλληλης πυκνότητας MDF μεσαίου πάχους 19mm για την υλοποίηση μιας αρκούντως στιβαρής καμπίνας ικανής να συγκρατήσει τις μεγάλες στάθμες πίεσης των ηχητικών κυμάτων που θα αναπτυχθούν στο εσωτερικό της,

κατασκευή πατούρας μεγάλης ακρίβειας για την απόλυτη προσαρμογή κάθε μονάδας στην επιφάνεια της μπάφλας του ηχείου,

κατάλληλη επιλογή των θέσεων των μονάδων χαμηλών συχνοτήτων και του ηχητικού σωλήνα (bass reflex) πάνω στην καμπίνα του ηχείου, για ελαχιστοποίηση των εσωτερικών στασίμων κυμάτων και των εκπεμπόμενων από τον σωλήνα ηχητικών παρα-προιόντων,

τοποθέτηση κυλινδρικών 'νεύρων' εσωτερικά στην καμπίνα του ηχείου για μείωση των δονήσεων των πλευρών της κατά την ηχητική αναπαραγωγή και μείωση των φαινομένων διαμερισματοποίησης της εσωτερικής κοιλότητας του ηχείου,

χρήση 2 διαφορετικών ηχοαπορροφητικών υλικών με δράση σε διαφορετικά επίπεδα : αδρανοποίηση των ξύλινων τοιχωμάτων, αποτελεσματική απορρόφηση των μεσαίων και υψηλών συχνοτήτων στο εσωτερικό του ηχείου και τέλος αύξηση του φαινόμενου όγκου του ηχείου για περαιτέρω βελτίωση της κάτω συχνότητας αποκοπής της απόκρισης SPL.

To καθιερωμένο πια για εμάς λογισμικό ανάλυσης χαμηλών συχνοτήτων LFA, υπέδειξε έναν ιδανικό όγκο 35.5lt για το εσωτερικό της καμπίνας και μια κάτω συχνότητα αποκοπής στα 41-42 Hz.

Το καθοριστικό σημείο της σχεδίασης της καμπίνας του ηχείου -όπως πάντα- ήταν η ελαχιστοποίηση των δευτερευόντων συντονισμών- χρωματισμών που θα εκπέμπονταν από τον ηχητικό σωλήνα και τις επιφάνειες των μονάδων μεγαφώνων.

Στα ηχεία υψηλής πιστότητας πέρα από την ωφέλιμη συχνότητα συντονισμού του σωλήνα, εμφανίζονται δευτερογενείς εκπομπές, η στάθμη των οποίων συχνά είναι ιδιαίτερα υψηλή. Η ελαχιστοποίηση αυτής της στάθμης επιτυγχάνεται με την κατάλληλη επιλογή των θέσεων των woofers και του ηχητικού σωλήνα στο εμπρός μέρος του ηχείου.

Σε κάθε ηχείο είναι απαραίτητο η τοπολογία του κυκλώματος crossover εκτός από το να εξασφαλίζει μια άριστη συνεργασία των αποκρίσεων φάσης των επιμέρους ακουστικών κλάδων (για άριστη 'σκηνική παρουσία' του ηχείου), να δίνει και στο τελικό ηχείο μια όσο το δυνατόν πιο επίπεδη και ωμική σύνθετη αντίσταση.

Μετά από δεκάδες ώρες προσομοιωτικής σχεδίασης αλλά και πειραματισμού στο εργαστήριο και τον χώρο ακρόασης το κύκλωμα crossover κατέληξε στην παρακάτω τοπολογία :

Οπως και με όλα τα ηχεία της MTZ audio έτσι και στο JAIRO επιδιώχθηκε να μπορέσει η ανηχοική απόκριση να λειτουργήσει 'συνδυαστικά' με το πεδίο αντήχησης (δηλ.ανακλάσεων) ενός καλού ή μέτριου χώρου ακρόασης. Για αυτό δόθηκε προσοχή στο να διατηρηθεί η περιοχή 500-1500Hz μακριά από τα προβλήματα του γνωστού φαινομένου diffraction step.

Παράλληλα η περιοχή 2-5 kHz 'χαλιναγωγήθηκε' σε αξιόλογο βαθμό ώστε να επιτρέψει την άνετη ενσωμάτωση των όποιων ανακλάσεων του χώρου. Η κριτική ακρόαση του ηχείου σε έντονα μεγάλες ηχητικές στάθμες μέσα σε τυπικά δωμάτια επιβεβαίωσε την σχεδίαση !

Στο παραπάνω σχήμα απεικονίζεται η (ανηχοική) απόκριση ηχητικής πίεσης SPL και ισχύος του ηχείου, σε απόσταση 1m και επί του άξονα της μονάδας υψηλών συχνοτήτων (tweeter).

Και επειδή όλοι οι χώροι ακρόασης δεν είναι φυσικά ίδιοι, το κύκλωμα crossover του JAIRO περιλαμβάνει μια αντίσταση με κυμαινόμενη επιτρεπτή τιμή, ώστε να μπορεί ο κάτοχος του ηχείου να προσαρμόσει το ηχητικό αποτέλεσμα στα δεδομένα του δικού του χώρου αλλά και στις προσωπικές του προτιμήσεις.

Σε ότι αφορά την υλοποίηση είναι αλήθεια ότι πολλοί DIYers στρέφονται τα τελευταία χρόνια στην κατασκευή των crossovers χωρίς πλακέτα/pcb, δηλαδή σε αυτό που ονομάζουμε 'hardwired' υλοποίηση. Οι γειώσεις σε τέτοιες υλοποιήσεις είναι κατά πολύ ανώτερες εκείνων που προσφέρει ένα κοινό pcb, γεγονός που αν συνδυαστεί με τα μεγάλα στιγμιαία ρεύματα ενός ηχείου σίγουρα τους δικαιώνει..

Φυσικά οι λεπτομέρειες μιας τέτοιας υλοποίησης είναι πολλές και σημαντικές, όμως η MTZ audio παρέχει (προφορικές) οδηγίες που θα ικανοποιήσουν και τους πιο απαιτητικούς.

Σε ότι αφορά την στέγαση των hardwired crossovers, παρέχονται αισθητικά άρτιες λύσεις, κατάλληλα προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητες του καθενός..

Το αναφέρουμε σε πολλά σημεία στην ιστοσελίδα της MTZ audio : η έκφραση 'εύκολο-δύσκολο φορτίο' χρησιμοποιείται πολύ συχνά μεταξύ των φίλων του 'audiophile' ήχου. Αλλοι αποκαλούν εύκολα φορτία για έναν ενισχυτή τα ηχεία που έχουν υψηλή ευαισθησία και δύσκολα εκείνα με χαμηλή ευαισθησία. Εμείς αντιλαμβανόμαστε το χαρακτηρισμό ενός ηχείου σαν εύκολο φορτίο μόνον με βάση τα στιγμιαία ρεύματα που αυτό θα απαιτήσει από τον ενισχυτή που θα το οδηγήσει και -το σημαντικότερο- από τα προβλήματα που θα προκαλέσει στην ανάδραση και το τροφοδοτικό του. Ολα αυτά συνδέονται με την σύνθετη αντίσταση του ηχείου που ποτέ δεν συμπίπτει με την 'ονομαστική' της τιμή.

Στο σχήμα που ακολουθεί παρατηρούμε το μέτρο και την φάση της σύνθετης αντίστασης του JAIRO όπως θα ήταν χωρίς τα ειδικά διορθωτικά δικτυώματα στο crossover του. Φυσικά πρόκειται για μια σύνθετη αντίσταση με έντονες διακυμάνσεις όπως σε όλα τα ηχεία του εμπορίου στα οποία ποτέ δεν περιλαμβάνονται διορθωτικά δικτυώματα για λόγους ..κόστους.

Στο αμέσως επόμενο σχήμα παρατίθεται η τελική αντίσταση του ηχείου στην περιοχή συχνοτήτων από 400 έως 30000 Hz. H ωμική φύση της αντίστασης φαίνεται ξεκάθαρα από την μηδενική τιμή του ορίσματός της σε μοίρες.

Το μέτρο της αντίστασης αποκλίνει ελάχιστα από τα 8Ω ακόμα και σε συχνότητες πάνω από το άνω όριο των 20kHz ! Φυσικά κάτω από τα 400 Hz η σύνθετη αντίσταση του woofer προσδίδει στο ηχείο τις γνωστές διακυμάνσεις που δεν μπορούν να διορθωθούν στα πλαίσια ενός παθητικού κυκλώματος crossover..

Αντίστοιχα το όρισμα της συνολικής εμπέδησης του ηχείου με δυσκολία ξεπερνά τις +/- 5 μοίρες.

Ετσι το JAIRO συνεργάζεται άνετα σε μεγάλες και πολύ μεγάλες ηχητικές στάθμες ακόμα και με τους μέτριας τροφοδοσίας τελικούς ή ολοκληρωμένους ενισχυτές.

λιανική τιμή διάθεσης του πλήρους κιτ ζεύγους ηχείων : 782.00 ευρώ

κομψή καμπίνα από στιβαρό 19mm-MDF, έτοιμη προς βαφή

σχεδίαση bass-reflex με συχνότητα συντονισμού στα 40 Hz,

μέση ευαισθησία SPL (70-1200Hz): 86.5dB SPL / 1m / 2.83Vrms input (anechoic),

μέγιστη συνεχής πρόσληψη ισχύος: 150W rms ανά κανάλι,

μέγιστη στιγμιαία πρόσληψη ισχύος: 250W peak ανά κανάλι,

σύνθετη αντίσταση: 8 Ohms (+/-0.4 Ω, +/- 5 μοίρες, 600Hz-40kHz),

πλήρες κιτ ηχείου που περιλαμβάνει καμπίνες (άβαφες), βίδες, απορροφητικά υλικά, μονάδες μεγαφώνων SEAS, υλικά για το κύκλωμα crossover, ηχητικό σωλήνα, καλωδίωση, βάση ηχείου, ελαστικά παρεμβύσματα βάσης. Δεν περιλαμβάνεται η πλακέτα-PCB, το εξωτερικό κουτί στερέωσης για το κύκλωμα crossover και οι επίχρυσοι ακροδέκτες τύπου μπόρνας. Με τα παραδιδόμενα υλικά το crossover μπορεί να υλοποιηθεί σε hardwired μορφή στο εσωτερικό της καμπίνας εφόσον το επιθυμεί ο αγοραστής του κιτ.

Σημ. : η παρακάτω εικόνα οδηγεί σε αρχείο τύπου pdf.